عفونت گوش کودکان

عفونت گوش کودکان ، هم دردناک و هم خطرناک !

به عفونت گوش میانی ، اوتیت مدیا گفته می شود که در بچه ها بسیار شایع است. 50 درصد از نوزادان حداقل یک بار به اوتیت مدیا مبتلا می شوند . اوتیت مدیا می تواند همراه با درد گوش ، تب ، افت شنوایی و علایمی دیگر نظیر کاهش اشتها و بد خلقی ظهور یابد.
عفونت گوش کودکان در بسیاری از موارد با مصرف آنتی بیوتیک بهبود می یابد اما بسیاری از کودکان به دنبال مصرف دارو های ضد میکروب بهتر می شوند.
در زیر مفصلا به شرح عفونت گوش کودکان و نشانه ها و درمان آن می پردازیم.

اوتیت مدیا چیست ؟

عفونت هایی که گوش میانی را درگیر می کنند اوتیت مدیا نام دارند. در بیشتر موارد اوتیت مدیا به دلیل مجاورت کودکان با باکتری ها رخ می دهد. عفونت گوش کودکان معمولا به دنبال عفونت های تنفسی در هنگام سرماخوردگی و آنفلوانزا تشدید می شوند .به دنبال این عفونت ها ترشح مایع مخاطی در بینی و دهان زیاد می شود و باعث دفع باکتری ها می گردد.

عفونت های تنفسی با منشا ویروسی نیز با تاثیر بر شیپور استاش و ایجاد اختلال در آن عفونت گوش را تشدید می کنند.
شیپور استاش برای حفظ فشار هوای گوش میانی در محدوده ی نرمال اهمیت زیادی دارد به همین دلیل به دنبال اختلال شیپور استاش فشار هوای گوش میانی تغییر کرده (مثل زمانی که در هواپیما نشسته اید ) و احتمال ایجاد عفونت به وجود می آید.
ترشحات گوش میانی که در اصطلاح عامیانه به آنها چرک گوش گفته می شود فضایی گوش میانی ( در حالت طبیعی فضایی پر از هواست ) را پر می کند.

افزایش فشار گوش میانی باعث می شود که پرده ی گوش به سمت بیرون هل داده شود و علائمی را به دنبال دارد.
علائم اوتیت مدیا در زیر شرح داده شده است.

علائم اوتیت مدیا

علائم اوتیت مدیا در بزرگسالان شامل درد گوش و افت شنوایی است و این علائم معمولا ناگهانی اتفاق می افتند.

علائم عفونت گوش کودکان شامل موارد زیر می باشد:

• تب
• احساس فشار در گوش
• بدخلقی و ایراد گیری
• کاهش تحرک
• کاهش اشتها
• اسهال و استفراغ
• خروج ترشحات از کانال گوش
• افت شنوایی

درمان اوتیت مدیا

درمان عفونت گوش شامل موارد زیر است :

• آنتی بیوتیک ها : به کودکان بالای 24 ماه و یا کودکانی که تب و عفونت شدیدی دارند تجویز می شود .
  توجه داشته باشید که مصرف آنتی بیوتیک ها علائمی نظیر اسهال و حساسیت پوستی را در کودک ایجاد می کند .
  و همچنین مصرف بیش از حد آنتی بیوتیک ها ، مقاومت آنتی بیوتیکی را به دنبال خواهد داشت این بدان معنی است که به هنگام ظهور یک عارضه ی دیگر ، آن آنتی بیوتیک به اندازه ی کافی کاربرد ندارد.
• مشاهده : در بسیاری از موارد پزشک از شما می خواهد تا فرزند خود را قبل از شروع مصرف آنتی بیوتیک ها به دقت مشاهده کنید زیرا مشاهده ی علائم فرزندتان در تشخیص اینکه آنتی بیوتیک لازم است یا نه به شدت موثر است.

مشاهده در موارد زیر توصیه می شود :

• کودک بزرگتر از 24 ماه باشد.
•  درد گوش و تب کودک شدید نباشد.
• کودک به طور کلی از سلامت کافی برخوردار باشد.
• کاهش درد: دارو های مسکن مانند ایبوبروفن و استامینوفن برای کاهش درد کودک تجویز می شوند.
• پیگیری : علائم فرزند شما باید بین 24 تا 48 ساعت بهتر شود در غیر این صورت نیاز به مراجعه ی دوباره به دکتر است .

کودکانی که کوچکتر از 24 ماه هستند و کودکانی هنوز زبان را به صورت کامل یاد نگرفته اند در صورت ابتلا به اوتیت مدیا باید تا مدت ها تحت نظر پزشک باشند و بررسی شوند زیرا اوتیت مدیا می تواند به صورت مزمن ( باقی ماندن علائم تا بیش از 3 ماه ) و یا مکرر ( پس از بهبودی دوباره ظاهر شود ) باشد ، در این صورت به دلیل ایجاد افت شنوایی روند یادگیری زبان را با مشکل روبرو می کند. در واقع عفونت گوش کودکان در این سن بسیار حائز اهمیت است.

عوارض اوتیت مدیا و عفونت گوش کودکان

• پارگی پرده ی تمپان : یکی از عوارض رایج اوتیت مدیا پارگی پرده ی تمپان است . پارگی پرده ی تمپان می تواند به دنبال افزایش فشار عفونت به پرده اتفاق بیفتد . جالب است بدانید که با پارگی پرده ی تمپان علائم اوتیت مدیا تا حد زیادی برطرف می شود زیرا عفونت به وجود آمده در گوش میانی از سوراخ پرده ی تمپان خارج شده و فشار گوش میانی از بین می رود . خوشبختانه پارگی پرده ی تمپان به صورت خود به خودی بهبود می یابد .
• افت شنوایی : مایع جمع شده در پشت پرده ی تمپان مانع از رسیدن کامل صدا به گوش داخلی می شود و از این طریق افت شنوایی ایجاد می کند در صورتیکه عفونت مدت زیادی درمان نشود افت شنوایی تا مدت ها باقی بماند ، درک گفتار کودک با مشکل مواجه می شود .

پیشگیری از بروز عفونت گوش کودکان

برخی کودکان مکررا به اوتیت مدیا مبتلا می شوند ( چهار بار یا بیشتر در طول یک سال ) که این موضوع به شدت آسیب زننده است و به همین علت پیشگیری ار ابتلای مجدد به اوتیت مدیا ضروری است که از دو روش میتوان انجام می گیرد :

1. آنتی بیوتیک ها : کودکانی که اوتیت مکرر دارند در طول فصل زمستان که احتمال ابتلا به سرماخوردگی و ایجاد عفونت بیشتر است باید به منظور پیشگیری از بروز اوتیت تحت نظر پزشک آنتی بیوتیک مصرف کنند .
2. جراحی : عمل جراحی تمپانوستومی در صورت بروز مجدد عفونت گوش به بهبود آن کمک می کند .
   در این جراحی وسیله ای لوله ای شکل در پرده ی تمپان جاگذاری می شود که در صورت بروز عفونت با باز نگه داشتن پرده ی تمپان به خروج مایع از گوش میانی کمک می کند و به این طریق فشار گوش میانی را در حالت طبیعی نگه می دارد .

لوله های گوش لوله های ریز و توخالی ای هستند که معمولاً از جنس پلاستیک یا فلز می باشند. این لوله ها با جراحی در پرده گوش قرار می گیرند. لوله گوش راه هوایی ایجاد می کند و موجب تهویه ی گوش میانی می شود و بدین طریق از تجمع مایعات در پشت پرده گوش جلوگیری می کند.
لوله های گوش را می توان لوله های تمپانوستومی ، لوله های تهویه ، لوله های میرینگوتومی یا لوله های تسویه فشار نیز نامید.

لوله های گوش اغلب برای کودکانی که مستعد اوتیت مدیا ( عفونت گوش میانی ) هستند ، توصیه می شود ، به خصوص اگر این بیماری باعث کم شنوایی شود و بر رشد گفتار تأثیر بگذارد.
اگر کودک شما به عفونت مکرر گوش منجر شود ، پزشک کودک شما ممکن است لوله گوش را توصیه کند. اکثر لوله های گوش در طی شش تا نه ماه خارج می شوند و سوراخ های پرده ی گوش به خودی خود بسته می شوند. اما در برخی از موارد سوراخ ها باید با عمل جراحی بسته شوند.

تهویه گوش نرمال

تهویه گوش میانی به طور معمول توسط شیپور استاش انجام می شود – لوله های باریکی که از هر گوش میانی تا قسمت پشت گلو قرار دارد-شیپور استاش وظیفه ی تنظیم فشار هوا در گوش میانی و تخلیه ی ترشحات از گوش میانی و تهویه ی هوای گوش میانی را بر عهده دارد.

تورم ، التهاب و مخاط به وجود آمده از یک عفونت تنفسی فوقانی یا حساسیت می تواند شیپور استاش را مسدود کند و باعث تجمع مایعات در گوش میانی شود. این مشکل در کودکان بیشتر دیده می شود ، زیرا شیپور استاش در کودکان باریک تر و افقی تر است . این عوامل باعث می شوند شیپور استاش نتواند به خوبی وظیفه ی خود را انجام دهد و در نتیجه فرد به عفونت گوش میانی مبتلا می شود.

تهویه با لوله های گوش

لوله های گوش راه هوایی جایگزین را برای تمیز نگه داشتن هوا در گوش میانی فراهم می کند و تعادل فشار داخل گوش و فشار هوای خارج از گوش را برقرار می کنند. این لوله ها بیشتر در کودکان ، با یکی از شرایط زیر استفاده می شود:

•  مایعات جمع شده در پشت پرده گوش منجر به التهاب و بروز عفونت باکتریایی یا ویروسی در گوش می شود. این ممکن است اتفاق بیفتد زیرا حتی پس از برطرف شدن عفونت گوش ، تولید مایعات همچنان ادامه دارد. به همین دلیل وجود لوله های گوش در برخی از موارد ضروری است.
• کم شنوایی غالباً ناشی از اوتیت مدیا است. کاهش شنوایی می تواند منجر به تأخیر در پیشرفت گفتار ، مشکلات ارتباطی ، مشکلات رفتاری و عملکرد ضعیف در مدرسه شود. به همین علت جلوگیری از بروز اوتیت مدیای مکرر در کودکان اهمیت زیادی دارد.
• عفونت گوش میانی زمانی مکرر در نظر گرفته می شود که سه بار یا بیشتر در طول شش ماه رخ بدهد . لوله های گوش ممکن است به جلوگیری از بروز عفونت های مکرر کمک کند.
• عفونت های مزمن گوش میانی عفونت های طولانی مدت گوش میانی هستند که با درمان آنتی بیوتیکی بهبود نمی یابند.

خطرات

قرار دادن لوله گوش یک روش نسبتاً بی خطر است. خطرات احتمالی این روش عبارتند از:

• خونریزی و عفونت
• تخلیه مداوم عفونت
• مسدود شدن لوله ها از خون ، مخاط یا ترشحات دیگر
• زخم شدن یا ضعیف شدن پرده ی گوش
• افتادن زود هنگام لوله ی گوش یا ماندن طولانی مدت آن روی پرده ی گوش
• عدم ترمیم پرده گوش بعد از برداشتن لوله یا خارج شدن آن

بیهوشی

قرار دادن لوله گوش معمولاً نیاز به بیهوشی عمومی دارد ، که همین بیهوشی هم خطرات خاصی به همراه دارد. اگرچه خطرات بیهوشی در کودکان سالم وجود ندارد ولی مشکلات احتمالی شامل موارد زیر است:

• واکنش آلرژیک
• مشکلات تنفسی
• نارسایی های قلبی
• حالت تهوع یا استفراغ بعد از عمل

برای انجام جراحی و گذاشتن لوله ی تمپانوستومی باید موارد زیر را دقیق بدانید:

• تمام داروهایی که فرزند شما به طور مرتب مصرف می کند.
• سابقهی پزشکی کودک و سابقه خانوادگی
• اطلاع از وجود آلرژی به داروی خاصی
•  …

نکاتی برای کمک به فرزند شما قبل از جراحی

• صحبت در مورد محیط بیمارستان برای کودکتان
• توضیح دهید که این روش به احساس بهتر فرزندتان و شنوایی بهتر او کمک می کند.
• توضیح دهید که یک داروی خاص در حین عمل به او کمک می کند تا بخوابد.
• بگذارید کودک شما یکی از اسباب بازی مورد علاقه اش را انتخاب کند تا به بیمارستان بیاورید.
• توضیح دهید که در طول عمل در آنجا و در کنارش خواهید بود.

نتایج

لوله های گوش به بازگرداندن تهویه طبیعی گوش کمک می کنند. قرارگیری لوله گوش اغلب منجر به موارد زیر می شود:

• کاهش خطر بروز عفونت گوش
• بهبود شنوایی
• بهبود گفتار
• بهبود رفتار و رفع مشکلات خواب مربوط به عفونت های مکرر گوش

حتی با وجود لوله های گوش ، ممکن است فرزند شما هنوز هم به عفونت گوش مبتلا شود. معمولاً لوله های گوش شش تا نه ماه در پرده گوش باقی می مانند و به خودی خود می افتند. بعضی اوقات لوله ای خود بخود نمی افتد و باید با جراحی خارج شود. در بعضی موارد ، لوله گوش خیلی زود تر می افتد و لازم است تا لوله ی دیگری قرار داده شود.